Wiek XIX był najbardziej niewierzącym w dziejach dotychczasowych ludzkości. Mimo to dr. Dennert protestant w sumiennie opracowanym dziele pt. "Die Religion der Naturforscher" (Religia badaczy przyrody) wyd. 7 stwierdza, że na 283 uczonych XIX wieku tylko 7 było ateistów, 8 obojętnych, a 220 wierzących; pozostaje 48, których przekonania religijne nie są znane. Do podobnych wyników dochodzi ks. Eymieu TJ.

Z pomiędzy uczonych badaczów przyrody, żyjących w wieku XIX wystarczy wymienić trzech największych geniuszów: Aleksandra Voltę (1745-1827), Andrzeja Marię Ampere’a (1775-1836) i Ludwika Pasteura (1829-1895).

Można uważać za rzecz pewną, że wszystkie te cudowne zastosowania elektryczności, których jesteśmy świadkami, zawdzięcza ludzkość odkryciu elektryki, dokonanemu przez Voltę, a przyjętemu z powszechnym entuzjazmem, co należy do rzadkich wypadków w historii wynalazków. A przecież wśród honorów i oklasków, które go spotykały ze wszystkich stron, Volta pozostał przez całe życie chrześcijaninem pokornym i gorliwym: codziennie słuchał Mszy św., we wszystkie święta przystępował do Komunii Św[iętej], uczestniczył w manifestacjach religijnych swej parafii, pomagał proboszczowi w nauczaniu katechizmu dzieci prostaczków.

A ta jego żarliwa pobożność nie była wytworem sentymentalizmu lub tradycjonalizmu, ale owocem przekonań głębokich i rozważonych : "Zbadałem - pisał - w książkach apologetów i przeciwników wiary racje pro i contra [1] i znalazłem tam dowody najbardziej przekonywujące, które ją czynią w oczach rozumu naturalnego tak zupełnie wiarygodna, że wszelki rozum zdrowy, nie uwiedziony przez występki i namiętności, nie może jej nie przyjąć i nie ukochać".

Andrzej Ampere, nazwany największym geniuszem wieku XIX, stosował i w swoim poszukiwaniu prawdy religijnej swą metodę pozytywną, hiperkrytyczną, niezawisłą. Po kryzysach wątpień i niepewności w pełnej sile wieku męskiego, licząc 40 lat życia, przyjmuje on ostatecznie wiarę Chrystusową, staje się jej żarliwym apostołem i ascetą, umiera jak święty.

Ludwik Pasteur jest twórcą najobfitszej i najbardziej dobroczynnej transformacji nauki medycyny w trzydziestu wiekach jej istnienia. W czterech kątach jego grobowca stoją postacie, wyobrażające Wiarę, Nadzieję, Miłość i Umiejętność i umieszczono tam napis: "Szczęśliwy ten, który nosi w sobie Boga, Ideał piękności i Jemu służy: ideał sztuki, ideał umiejętności, ideał ojczyzny, ideał cnót Ewangelii". Te słowa wypowiedział Pasteur w mowie przy przyjęciu go do Akademii francuskiej.

Przez całe życie Pasteur praktykował religię katolicką, bez ostentacji i nie dbając o wzgląd ludzki. Umarł, całując krzyż, przyjąwszy pobożnie wszystkie sakramenty św[ięte]. Nieraz też wyraził swoje przekonanie, że "nauka zbliża człowieka do Boga".

[1] Pro i contra - za i przeciw.