Sprawy polskie

W marcu załadowano w Gdyni na statek norweski "Beldis" 12 lokomotyw, wyprodukowanych w pierwszej polskiej fabryce parowozów, a przeznaczonych dla kolei francuskich w Maroku. - Fot. 1 przedstawia jeden z tych parowozów w chwili ładowania go na okręt.

Mieszkańcy Zamościa ([woj.] l[u]b[elskie]) byli w ciągu kilku godzin w lutym [1932] r. świadkami niezwykłego zjawiska atmosferycznego. Zaobserwowano tam na niebie trzy tęcze i jakby cztery słońca, z których dwa widoczne były zupełnie wyraźnie na wschód od Zamościa, dwa zaś mniej wyraźne: na północy i południu.

Według obliczeń wydziału finansowo-podatkowego magistratu, przedsiębiorstwa widowiskowe w Warszawie miały dochodu czystego: w styczniu 2.300.493 zł 60 gr, w lutym 1.816.982 zł 8 gr. Ciekawą byłaby statystyka ofiarności na cele dobroczynne.

Mamy obecnie w Polsce 26.000 szkół powszechnych, z tego 11.000 jednoklasowych, 6000 dwuklasowych, 6000 trzy- do pięcioklasowych i 3000 sześcio- i siedmioklasowych.

Ruch towarowy na kolejach zmniejszył się do tego stopnia, że 75.000 wagonów stoi bezczynnie. Obliczono, że te stojące wagony zajmują 700 kilometrów toru kolejowego.

Na wiosnę w tym roku podobnie jak i w przeszłym [1931] rzeka Wilia wylała i woda dostała się nawet do miasta Wilna. Fot. 2 przedstawia plac przed katedrą zalany wodą (fundamenty katedry zostały poważnie uszkodzone, wskutek czego świątynię zamknięto). Komunikacja odbywała się łódkami. - Szkody wyrządzone wylewem są olbrzymie.

Powódź na Wołyniu, spowodowana wiosennym rozlewem rzek, zniosła w tym roku 17 mostów.

W Baranowiczach odnaleziono po długich poszukiwaniach grób słynnego patrioty i posła ostatniego sejmu Królestwa Polskiego, Tadeusza Rejtana.

Grupa robotników, wydobywających piasek z dna Wisły pod Wawelem wygrzebała z mułu i piasku doskonale zachowany posąg starosłowiańskiego bóstwa - światowida. Posąg ten pochodzi z VIII wieku po Chr. i znajdował się prawdopodobnie w jakimś chramie światowida, który przed wiekami stał na wzgórzu wawelskim. Znawcy przypuszczają, że w nurtach Wisły pod Krakowem ukrywa się jeszcze dużo ciekawych zabytków z okresu pogańskiej Polski.

Polsko-chińskie towarzystwo w Warszawie dokonało obliczeń liczby Chińczyków, zamieszkałych w Polsce. Ogółem na terenie Polski znajduje się 80 Chińczyków, z czego 15 w Warszawie. Trudnią się oni przeważnie handlem herbaty.

W Warszawie ogólna liczba pojazdów mechanicznych wynosi 7150, w tym 6016 samochodów, 992 motocykli oraz 142 innych pojazdów mechanicznych. Według ostatnich danych statystycznych, na terenie całej Polski kursuje 42.737 pojazdów mechanicznych.

Polskie kluby lotnicze mają 302 pilotów, w tej liczbie 12 kobiet.

Listy z Polski do Połudn. Ameryki można posyłać balonem "Hr. Zeppelin". Przelot trwa 3 dni. Nadaje się je na poczcie za osobną opłatą.

Kapitan Orliński wzniósł się na samolocie na wysokość 5000 metrów w ciągu 6 minut 30 sek. W tak krótkim czasie wysokości 5000 m nie osiągnął jeszcze żaden lotnik na świecie.

Ze świata

Waga powietrza otaczającego ziemię, wynosi 526.000 miliardów podwójnych centnarów.

We Francji, w miejscowości Routot znajduje się kapliczka leśna wyżłobiona w olbrzymiem drzewie, cisie. W głębi widać ołtarzyk, przy którym od czasu do czasu odprawia się Msza św. (Fot. 3).

Bardzo stary alfabet odnalazła ekspedycja paryskiej Akademii dla napisów, w miejscowości Ras Shamra w północnej Syrii. Tablicę z pismem klinowym, na których alfabet ten się znajduje, sięgają 14 wieku przed nar. Chr. Znaleziono tablice z palonej gliny, pokryte tekstami utworów poetyckich, słowników i podręczników szkolnych, a także cenne przybory toaletowe, biżuterię złotą i srebrną.

W Getyndze (Niemcy) zmarł znany na całym świecie księgarz i drukarz Henryk Lange w wieku 84 lat. Był on wynalazcą i "ojcem" popularnych kart pocztowych z widokami miejscowości, z drukowanymi życzeniami, słowem tego wszystkiego - co istnieje dziś w tej dziedzinie pod nazwą "widokówki".

Dr Gerke w Waldenburgu (Śląsk Pruski) wpadł na pomysł budowania tam lodowych. Przez rzekę przepuszcza się rury, przez które przepływa skroplone powietrze. Woda wokół rur zamarza tworząc tamę lodową.

Niemiecki chemik Paweł Braun spreparował płyn, którym nasyca się papier, aby zrobić go niepalnym. Wynalazek ten ma duże znaczenie przy papierach wartościowych i banknotach.

Rozeszła się po świecie wcale nie rozpaczliwa wieść, że pchła ludzka pod wpływem jakiejś pchlej zarazy jest bliska zupełnej zagłady. Zainteresował się więc tą sprawą niemiecki uczony A. Hase i począł z niemiecką gruntownością badać tę pchlą sprawę. Doszedł do wniosku, że na terenie Niemiec w ciągu ostatnich 3 lat plaga pcheł wybitnie zmalała z powodu silnych wahań temperatury i wilgotności, na które larwy pcheł mają być niezmiernie wrażliwe.

Najstarsze podobno drzewo na świecie znajduje się na stokach wulkanu Etny w Sycylii jest nim kasztan, zwany drzewem "stu koni". Zwisające z drzewa gałęzie stanowią istny las, którego obwód wynosi powyżej 160 stóp.

Najmniejszy aparat telefoniczny został wykonany przez elektrotechnika mediolańskiego, Luigi Spondini, ze złota i platyny. Słuchawka jest tak maleńka, że nie przewyższa rozmiarami dwugroszówki i daje się z łatwością włożyć do muszli usznej. Pomimo takich rozmiarów, aparat ten oddaje wiernie i ściśle wszystkie dźwięki i zdania.

W Porto Dazio podczas robót odkryto w łaźniach rzymskich wspaniałą statuę Herkulesa w stanie świetnego zakonserwowania. Znajduje się on w grupie kilku statui w postaci klęczącej, jakby w obronie przed atakiem konia. Odnaleziono również konia z kobiecą figurą, dzierżącą bicz dla popędzania niewolników. Uważają to za największe odkrycie pod względem artystycznym i archeologicznym ostatnich czasów.

Koło Insbrucka znaleziono w polskiej cegielni resztki przedhistorycznej ryby, około półtorametrowej długości, należącej do grupy łososiowatych. Wiek tego wykopaliska oceniają 100 tysięcy lat (?!).

W Houston w Texas wylano do kanałów 7500 litrów mleka. Firma produkująca to mleko wolała wylać cenny płyn do kanałów, niż sprzedać ludności taniej o 1 centa na kwarcie. Jak nie ma być kryzysu, skoro tak się dzieje! Należy się obawiać klęski głodu lub innej kary Bożej.

Okulista szwedzki dr C. G. Bostrem wynalazł nowy typ szkieł optycznych nie tłukących się i nie odbijających światła. Utworzono też towarzystwo akcyjne mające fabrykować te szkła.

Niedawno zmarł etmolog angielski Jakub Joicey. Podróżował on po całym świecie, a jego zbiór motyli należy do najpiękniejszych. W ciągu 45 lat swojej pracy naukowej zebrał Joicey ponad 1 milion 500.000 motyli.

W Londynie zmarł Linel Powell, którego zwano powszechnie "ostatnim z wielkich impresariów". Urządził on w ciągu swego życia około 15 tysięcy koncertów, a podczas "tournee" wielkich artystów, które organizował, sam przynajmniej 10 razy odbył podroż naokoło świata.

W Anglii corocznie odbywa się wystawa myszy. Pierwszą nagrodę w roku ub. dostała śliczna myszka maści czarno-rudej; bogaty kupiec z Manchesteru, zapłacił za nią 25 f. szterlingów (przeszło 800 zł). Ogółem było 400 gatunków, w cenie od pół funta do 10 f. st. Jeden okaz holenderski, z długą sierścią srebrzystą, kupiono za 70 f. st.

Na uroczystość urodzin lorda-majora Londynu przygotowano tort, który ważył 2 centnary i mierzył 8 stóp wysokości.

Według obliczeń londyńskiej stacji meteorologicznej w okresie letnim spada na ziemię co sekundę 100 błyskawic. Gdyby się udało tę olbrzymią sumę energii złapać i zużytkować, to wszystkie potrzeby w dziedzinie siły pędnej byłyby zaspokojone. Nad kulą ziemską w atmosferze wybucha jednocześnie 1800 burz, połączonych z wyładowaniami energii elektrycznej.

Na wystawie elektrycznej w Chicago była maszyna, która zastępuje kucharza i służbę myjącą statki; myje i suszy w ciągu godziny 2000 szklanek i 2500 talerzy. Maszyna ta poza tym prasuje bieliznę, sieka mięso, ubija śmietanę, masuje itp. Po skończonej pracy cały aparat składa się i chowa do szuflady.

W Ameryce zbudowano łódź podwodną nowego systemu; tym razem do badań naukowych głębin morskich. (Fot. 4).

W Płn. Ameryce, w górskim łańcuchu Andów nastąpił w pierwszej połowie kwietnia straszliwy wybuch ośmiu wulkanów na przestrzeni 700 km. Wybuchom towarzyszyły nieustanne wstrząsy i pękania ziemi oraz głuche podziemne łoskoty. Masy popiołu gorącego buchającego z kraterów, sypały się na okoliczne wioski i miasta na odległość 200 km i ciemnymi ponurymi chmurami zasłoniły cały widnokrąg. Powietrze było przesycone trującymi gazami siarkowymi. Tysiące udusiły się od dymu i pyłu. Budowle i zasiewy na olbrzymich przestrzeniach koło miejsc strasznej katastrofy całkowicie zniszczone. W departamencie Saint Raphael o 200 km od wulkanu leży warstwa popiołu grubości 60 m.

W Stanach Zjednoczonych jest zwyczaj, że wdowy po prezydentach mają prawo wysyłać listy bez opłaty: podpis na kopercie zastępuje markę pocztową.

Marconi przeprowadza sensacyjne próby rozmów na fali 52 cm. Przy pomocy nowego aparatu Marconiego będzie można wzywać stacje radiowe przez telefon i rozmawiać z wielu stacjami radiowymi na odległość setek i tysięcy mil. Aparat ma nadawać się do używania także na statku, w pociągu i aucie.

Aparaty radiowe są tak rozpowszechnione, że dzisiaj w bardzo wielu namiotach Beduinów w pustyni Arabii znaleźć można radiowe aparaty odbiorcze, a nawet koczownicy, wędrując po pustyni, zabierają ze sobą aparat radiowy i umieściwszy go na garbie wielbłąda, skracają sobie nudy wędrówki przez słuchanie muzyki i produkcji radiowych.

W Indiach istnieje sekta głodomorków, zwanych Dżenami, którzy uważają posty za najważniejszą część religii. Poszczą oni nieraz po 50 dni z rzędu, jedzą tylko pokarmy roślinne i zachowują milczenie. Główne ich siedlisko jest w niższym Bengalu. Liczba Dżenów wynosi blisko półtora miliona.

Ilość połączeń telefonicznych na całym świecie wynosiła w końcu [1931] roku 35 milionów. Pierwsze miejsce zajmowały Stany Zjednoczone z 21,7 miliona połączeń.