Ze świata

Pewien inżynier niemiecki wynalazł nowy aparat telefoniczny, który nie tylko przekazuje głos, ale i zapisuje wiernie wypowiedziane słowa.

Niemieckie fabryki samolotów wypuściły obecnie na rynek nowy typ małego samolotu turystycznego w cenie 3.450 mk. (około 7.000 zł).

Do jednej rzeki we Francji wylano wielką ilość skonfiskowanej wódki. Ryby poupijały się i łatwo można było je łowić. Z dalekich więc okolic przyjeżdżali amatorzy rybołóstwa, aby skorzystać z dobroczynnych skutków alkoholu w sporcie wędkarskim. Oby tak wszędzie było, żeby nie diabeł pijanych ludzi, ale ludzie pijane ryby łowili!

W listopadzie [1930] r. minęło 100 lat od chwili ukazania się zapałek. Wynalazcą ich był 18-letni Charles Sauria z Poligny. Pierwsze zapałki miały wielkość ołówka i pakowane były w pudełka po 10 sztuk, zaopatrzone w specjalne pocieracze i... dokładny sposób ich użycia.

W Lyonie (Francja) oberwał się stok góry St. Jean, zasypując w szpitalu dom sióstr pielęgniarek. Wszystkie domy, stojące na stoku góry, szerokim na 100 m., zostały pozbawione fundamentów i zawaliły się. Przeszło 100 osób zginęło; w ich liczbie 20 strażaków i policjantów, poległych w czasie ratowania. Powodem katastrofy jest prawdopodobnie ostatnia powódź, która podmyła masy ziemi, wytwarzając podziemne jamy pod budynkami. Katastrofa wydarzyła się w nocy.

Pociąg pośpieszny, idący z Paryża do Nantes, wykoleił się: lokomotywa wraz z kilku wagonami stoczyła się do wezbranej rzeki Loiry. Katastrofa spowodowana została podmyciem toru przez długotrwałe deszcze. Lokomotywa, jeden wagon towarowy i dwa osobowe zatonęły, a znajdujący się w nich pasażerowie - znaleźli śmierć.

W Londynie, w czasie tradycyjnego pochodu orszaku narodowego, zaszedł niezwykły wypadek spowodowany przez słonie. Oto cztery kroczące w pochodzie słonie rzuciły się na piękny rysunek trzymany przez studentów i poszarpały go. Tłum przerażony, rzucił się do ucieczki, tratując kilkanaście osób.

Pewien restaurator amerykański ułożył "menu" (spis potraw) obiadu, który kosztuje 8 tysięcy zł od osoby. W skład dań obiadu wchodzą: przekąska z pstrągów, sprowadzonych z Egiptu, oraz deser przedstawiający w minjaturze wioskę szwajcarską z jeziorami, górami i dzwonnicą. Nie brakło przy tym starych drogocennych win.

W miejscowości Moreni (Rumunia) trwa nadal, już od maja 1929 r., nieprzerwany pożar kopalni nafty. Specjaliści orzekli, że ognia stłumić się nie da. Jest to tzw. ogień podziemny, wypadek zdarzający się b. rzadko. Słupy ognia dochodzą do 100 m. wysokości. Dziennie spala się milion litrów sześciennych gazu ziemnego, nadającego się doskonale do motorów gazowych.

We Włoszech znowu odczuto w kilku miejscowościach silne wstrząsy podziemne. W Ankonie zawaliło się kilka domów, a wiele uległo poważnemu uszkodzeniu. Wedle wiadomości, podczas trzęsienia ziemi 25 osób zostało zabitych a około 100 rannych.

Stolicę Albanii, Walona, nawiedziło 21 listop[ada] [1930] r. silne trzęsienie ziemi. Kilkadziesiąt domów runęło, przeszło 100 osób zostało zabitych.

Według statystyki sowieckiej, Rosja bolszewicka posiada 2.800.000 żydów; z tego 21 proc. to urzędnicy, 25 proc. robotnicy, 21 proc. rzemieślnicy, 12 proc. przemysłowcy i 8 proc. rolnicy. W szkolnictwie też znaczny procent stanowią żydzi. Wśród 417 członków centralnego komitetu partii komunistycznej jest 127 żydów. W wojsku lądowym i w marynarce żydzi stanowią 2 proc. Wszędzie jednak żydzi zajmują kierownicze stanowiska.

Według statystyki sowieckiej, spożycie napojów alkoholowych w ostatnich 5 latach wzrosło tam dziesięciokrotnie. W 1929 r. fabryki państwowe wyprodukowały 5 milionów litrów wódki, jednak to stanowi tylko 10 proc. ogólnego spożycia trunków w Sowietach. Resztę napojów produkuje się nielegalnie.

Władze sowieckie w Leningradzie ograniczyły przerwę obiadową dla robotników do 15 minut, w którym to czasie robotnik powinien spożyć obiad i wrócić do pracy. Na tym tle doszło do zatargów między robotnikami a administracją fabryk.

Włościanie dwóch wsi w okolicy Pskowa odmówili wydania zboża przysłanym urzędnikom GPU. Z Pskowa zawezwano 3 kompanie piechoty z kulomiotami. We wsiach podniósł się ogólny płacz i lament... Czekiści aresztował wszystkich mężczyzn w wieku od lat 20 do 70.

Wszyscy w liczbie 76 zostali rozstrzelani i zakopani w dole, który musieli sobie wpierw sami wykopać.

Leningradzki sowiet uchwalił wprowadzenie kartek żywnościowych na jabłka. Każdy obywatel na zasadzie tych kartek może otrzymać kilogram jabłek na miesiąc; burżuazyjne warstwy ludności otrzymywać ich nie mogą.

Uzbrojona chińska banda komunistów napadła na miasto Sinyn (Chiny) i wymordowała 2000 ludzi, a przeszło 5000 uprowadziła ze sobą. Całe miasto zostało splądrowane, a potem podpalone.

Nad zachodnim wybrzeżem Burmy (Japonia) przeszedł gwałtowny orkan. Miasto Kiaukpiu, które liczy 4000 mieszkańców, zostało całkowicie zniszczone. 100 ludzi jest zabitych.

Na Dalekim Wschodzie padały ogromne deszcze; na fot. 1 jedna z ulic Bombaju w czasie ulewy.

W ostatniem trzęsieniu ziemi w Japonii (pod koniec listopada) straciło tam życie ok. 300 osób.

Milioner amerykański Edward Hurley ofiarował uniwersytetowi w Notre Dame (w stanie Indiana) 200 milionów dolarów.

U wejścia do portu nowojorskiego zatonął wielki okręt amerykański "Columbia". Przyczyną katastrofy było zderzenie się z drugim parowcem.

W Stanach Zjednoczonych, w małym miasteczku Eureka, utworzono orkiestrę z 20 członków, z których najstarszy ma 6 lat. Z udziałem tych malutkich muzykantów utworzono film dźwiękowy.

W kopalni Sudnay Creek (Stany Zjedn. A. P.) wskutek wybuchu gazów poniosło śmierć 160 górników.

Sprawy polskie

W jednym tylko miesiącu październiku [1930] r. zarejestrowano w całym państwie 49 nowych czasopism. Z tej liczby 21 przypada na Warszawę. Wśród nowych pism jest 12 tygodników, 3 dwutygodniki, oraz 7 miesięczników.

Rząd polski podpisał umowę ze szwedzką spółką zapałczaną w sprawie przedłużenia terminu monopolu na wyrób zapałek o lat 20, tj. od 1945 r. do 1965 r. i otrzymał za to 34 i pół miliona pożyczki.

Jedna z polskich fabryk papieru uzyskała w Persji zamówienie na dostawę bibułek do papierosów na sumę 56 tysięcy dolarów. Zamówienie to ma być utrzymane i w latach następnych.

Po bardzo żmudnych i starannych obliczeniach Min. Komunikacji ustalono, że wartość majątkowa naszych kolei państwowych wynosi około 7 miliardów złotych. Rząd polski dąży do wyodrębnienia kolei w osobne przedsiębiorstwo, którego urzędnicy mogliby zaciągać kredyty na cele użyteczności publicznej kolei.

Nowy Sejm i Senat, złożony z większości zwolenników obecnego rządu ("Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem") zebrał się już i obraduje. Fot. 2 przedstawia zgromadzony na obrady Sejm.

W dniu 8 listopada [1930] r. odbyła się przy udziale przedstawicieli władz państwowych z Warszawy, Poznania i Katowic z min. Kuhnem i Prystorem na czele uroczystość poświęcenia i uruchomienia nowej linii kolejowej Katowice - Gdynia, na odcinku Herby Nowe - Zduńska Wola (104 km).

W czasie budowy linii kolejowej Śląsk - Gdynia jeden z robotników znalazł głęboko w ziemi bryłę bursztynu o wadze kilku kilogramów. Wskutek niedopatrzenia kierowników pracy nieomal cały ten zapas bursztynu dostał się w ręce niemieckie do Gdańska. Znaleziono również szkielety ludzkie i naczynia gliniane przedhistorycznego pochodzenia. Wykopany pancerz, o którym robotnicy mniemali, że jest ze złota, porwano na sztuki; zdołano uratować tylko parę ostróg, sprzączkę i zapinkę. Przedmioty te przekazano Muzeum Wielkopolskiemu w Poznaniu, gdzie orzeczono, że są wykonane z brązu i należały do rzymskiego żołnierza, liczą zatem conajmniej 2000 łat.

W początkach obecnej zimy w zastraszającem wprost tempie szerzyła się grypa. W Warszawie piąta część ludności chorowała, a w Łodzi 800 osób dziennie zapadało na grypę.

Władze państwowe województwa poznańskiego wydały zarządzenie mocą którego młodzieży poniżej lat 16 nie welno palić papierosów na ulicach w miejscach publicznych, w zakaładach oraz publicznych urządzeniach komunikacyjnych. Winni przekroczeń tego zakazu będą pociągani do odpowiedzialności karnej, a nawet skazywani na dom poprawczy.

W mysłowickim muzeum złożył nieznany osobnik dwa okazy zębów mamuta (olbrzymiego zwierzęcia przedpotopowego), które znaleziono nad brzegami rzeki Brynicy. Jeden ząb ma długości około 70 cm i jest jeszcze dobrze utrzymany, zaś drugi mniejszy i trochę uszkodzony.

W kopalni Hodonin w Częstochowie dowiercono się na głębokości 300 m. pokładu ropy naftowej. Dzienna produkcja wynosi 30 wagonów.

We wsi Ołczany, pow. stolińskim, wybuchł pożar. Wskutek silnego wiatru ogień nie dał się zlokalizować, ale przerzucał się z zabudowania na zabudowanie tak, iż wieś spłonęła doszczętnie. - Jest to jeden z licznych, niestety, pożarów!

W Garwolinie (woj. lubelskie) odbyła się wzruszająca uroczystość wręczenia bohaterskiej dziewczynie Franciszce Szatow zebranej sumy 9 tysięcy zł, za którą nabyła ona 7 morgów ziemi z zabudowaniami. - W 1920 r. w czasie bitwy pod Maciejówkami Franciszka Szatow, 17-letnia wówczas dziewczyna, pod gradem kul przynosiła żołnierzom polskim wodę i jabłka dla orzeźwienia. Poszarpana granatem, pozostała jako kaleka bez środków do życia, utrzymując się z żebraniny. Nieszczęsne dzieje bohaterki przypomniał społeczeństwu dopiero pisarz Jerzy Kossowski; zawiązał się komitet i wkrótce zebrano dla dziewczyny wynagrodzenie.