W dniach 13 maja i 13 października, martwy zazwyczaj szlak kolejowy Lizbona - Coimbra ożywia się nagle.

Pociągi przewożą dziesiątki tysięcy pielgrzymów z całej Portugalii, śpieszących do Fatimy.

Poprzez zalane słońcem skaliste tereny, mkną długie tabory wozów; jednostajny rytm kół wtóruje niemilknącej pieśni, śpiewanej na znaną nutę: "Po górach dolinach"

A treze de maio
Na Cova da Iria
Do ceo aperece

A Virgem Maria...,
Ave, ave, ave Maria,
Ave, ave, ave Maria...

(13 maja w dolinie Iria, zstąpiła z nieba Dziewica Maryja...)

Fatima leży w diecezji Leiria, w pobliżu słynnego opactwa Batalha.

Fatima to najmłodsze "miasto Maryi".

W roku 1917, gdy na świecie całym szalała wojna, a w Portugalii srożyła się rewolucja, w cichej, nieznanej dotąd nikomu miejscowości, w dolinie Iria, zjawiła się trojgu dzieci, pasących bydło, Najświętsza Panna.

Tuż, obok miejsca zjawienia wytrysło źródło, "forite miraculosa", które podobnie jak strumień w Lourdes jest celem pielgrzymek chorych.

Cudowna statua M[atki] B[ożej] z Fatimy (portugalskie Lourdes), poświęcona przez Ojca Św[iętego] Piusa XI

Z trzech świadków zjawienia się Najśw. Maryi Panny, Franciszka, Jacynty i Łucji, żyje dotychczas ostatnio wymieniona. W klasztorze SS. Dorotek, zajmujących się wychowaniem dziewcząt, wzniesionym na granicy Hiszpanii i Portugalii, w miejscowości Tuy, przebywa obecnie dawna pasterka z Fatima, siostra Łucja (Irma Maria Lucia das Dores).

Fatima - to punkt zwrotny w dziejach odrodzenia religijnego Portugalii.

"Zjawienie się Najśw. Panny w Fatimie - pisze ks. prof Ludwik Fischer z Bambergu - to odpowiedź nieba na przewrót w Portugalii, na zamach na Kościół i wiarę".

Od czasu rewolucji w r. 1908, aż do r. 1917, w Portugalii panowało wielkie prześladowanie religijne.

W r. 1922 nieznani sprawcy podłożyli cztery bomby dynamitowe pod kapliczką zjawienia się Najśw. Panny w Fatima.

Bomby eksplodowały, nie czyniąc żadnej poważniejszej szkody.

W dniach pierwszego i ostatniego zjawienia się Maryi, tj. 13 maja i 13 października - prezydent Rzeczypospolitej przybywa obecnie stale do Fatimy, aby złożyć hołd patronce Portugalii.

Fakt ten dostatecznie ilustruje przemianę wewnętrzną państwa.

Dzisiaj Fatima jest sanktuarium całej Portugalii.

Na tle spalonego słońcem skalistego krajobrazu, wyrastają tam obecnie ściany szeregu gmachów, przede wszystkim monumentalnej świątyni Matki Bożej Różańcowej.

W rocznicę zjawienia się Najświętszej Panny, liczba pielgrzymów przekracza 300 tysięcy.

Liczba cudownych uzdrowień, potwierdzonych przez stale urzędującą komisję lekarską, jest imponująca.

Tak np. w dniu 13 maja 1928 r. komisja wydała 445 zaświadczeń o tego rodzaju uzdrowieniach, z których 285 dotyczyło chorób nieuleczalnych.

W wigilię rocznicy zjawień tłumy pielgrzymów czuwają przez całą noc.

Wówczas cała kotlina Irii, otoczona amifiteatralnie wznoszącymi się wzgórzami, płonie setkami tysięcy ognisk i świateł, rozbrzmiewa niemilknącą pieśnią.

Przy ogniskach i świetle świec, zatkniętych w ziemię, siedzą grupy pielgrzymów. Nikt nie śpi. O północy biskup Leiria, Don Jose Alves Corriera de Silva udaje się do kaplicy, aby stamtąd udzielić wiernym błogosławieństwa Przenajświętszym Sakramentem.

Aż do świtania, kiedy kapłan wychodzi ze Mszą św., cała dolina rozbrzmiewa pieśnią, wybuchającą coraz to z nową siłą, z niegasnącym zapałem.

A treze de Maio
Na Cova da Iria...

Skr. ("Polska")