Dnia 20 sierpnia 1914 r. święty Papież Pius X zakończył swą doczesną pielgrzymkę śmiercią wybranych. Zaraz po jego zgonie otworzono testament, przedziwny dokument jego miłosierdzia i ubóstwa, zaczynający się od sław: "Urodziłem się ubogi, żyłem ubogi, - ubogim chcę umierać".

Dzienniki, omawiając testament tak niezwykły i budujący, pisały: "Pius X wskrzesił wśród nas ideał św. Franciszka z Asyżu- On także jest świętym: Egii e un Santo". - "Historia zaliczy go do rzędu wielkich Papieży, a Kościół do rzędu wielkich świętych".

Pewien dziennik "liberalny" zaś pisał: "Testament Piusa X jest dokumentem największej wagi. Nigdy takiej prostoty nie spotykało się w aktach papieskich tego rodzaju. Aby natrafić na coś podobnego trzeba by cofnąć się do pierwszych czasów chrześcijaństwa. Nawet Papieżom najpokorniejszym i najskromniejszym nie śniło się o takiej bezinteresowności względem najbliższych krewnych".

Ton tego testamentu nie jest rozkazujący, nawet nie wyraża życzenia: Józef Sarto prosi o jałmużnę dla swoich sióstr; Anny i Marii, które służyły mu troskliwie przez całe życie, a teraz są stare i zostaną bez środków utrzymania. "Proszę zatem Stolicę Świętą, aby raczyła wypłacać im "per carita" pensję miesięczną nie przewyższającą 309 lirów - a 60 memu wiernemu kamerdynerowi Janowi..."

W sakiewce zapieczętowanej zaś znaleziono 100.000 lirów z własnoręczną karteczką zmarłego: "Dla moich sióstr w Kalabrii i Messynte". Był to jego ostatni czyn miłosierdzia względem ofiar strasznego trzęsienia ziemi, która nawiedziło południowe Włochy w roku 1908[1].

W tymże testamencie wyrażona była prośba "aby pogrzeb był w najprostszej formie dozwolonej przez przepisy kościelne; aby jego zwłoki pozostały nienaruszone i nie balsamowane, lecz złożone w najskromniejszym sarkofagu, niedaleko grobu pierwszego Papieża".

Na jego skromnym sarkofagu z białego marmuru w podziemiach watykańskich, tuż pod wielkim ołtarzem bazyliki, widnieje lakoniczny a tak wymowny napis: "PIUS PAPA X".

[1] Pius X umieścił wtedy na koszt własny 600 sierot w szpitalu św. Marty na wzgórzu watykańskim.