NOWY OBSZAR

Jeśli do tej pory dla zorientowania się, czym jest Warszawa, wystarczył rzut oka na plan miasta, to w najbliższym już czasie trzeba będzie w tym samym celu przyjrzeć się wycinkowi mapy Polski. Obszar tzw. "Wielkiej Warszawy" zmieni się, a istotę tej zmiany najlepiej może oddaje nowa nazwa administracyjna stołecznego miasta, która brzmi: Warszawski Zespół Miejski.

Granice Wielkiej Warszawy obejmowały w roku 1939 - 141,5 km kw. Warszawski Zespół Miejski rozciągać się będzie na przestrzeni około 400 km kw. Włączone do niego zostaną osiedla podstołeczne od Góry Kalwarii do Młocin i od Otwocka do Milanówka, Leśnej Podkowy i Grodziska.

Planowanie systemu komunikacyjnego, projektów urbanistycznych, urządzeń społecznych, gospodarczych i kulturalnych przewidziane jest dla tego właśnie terenu. Urbaniści i architekci wyszli bowiem z założenia, że na takim dopiero obszarze będzie można zaspokoić wszystkie potrzeby ludności stolicy, że dopiero on umożliwi rozbudowę dzielnic mieszkaniowych, terenów wypoczynkowych, zdrowotnych i kulturalnych stolicy nowoczesnego państwa.

Tereny te zamieszkuje około 750 tys. mieszkańców, by ok. r. 1955 dojść do blisko miliona ludności.

STRUKTURA KOMUNIKACYJNA

Nowy obszar Warszawskiego Zespołu Miejskiego i powiększona liczba ludności wymagać będzie nowoczesnego i sprawnego połączenia granic tego dużego terenu, co z kolei narzuca konieczność zarówno wyznaczenia nowych szlaków jak i wyposażenia ich w odpowiedni sprzęt ruchomy.

W tym zakresie już w stosunkowo niedługim czasie sieć torów tramwajowych zostanie zwiększona o 50 km, szereg ulic, jak Grójecka, Puławska, Modlińska, (tu prace są obecnie prowadzone), otrzyma nową nawierzchnię, zostaną przebite nowe szlaki, tak, by z jednego krańca

Warszawskiego Zespołu Miejskiego można było przedostać się na drugi bez trudności i zahamowań.

Zasadniczy układ komunikacyjny w mieście przewidziany jest ze wschodu na zachód i z południa na północ. Kierunek poprzez Wisłę powiązany będzie starym szlakiem Alei Waszyngtona, mostu Poniatowskiego i Alejami Jerozolimskimi, przedłużonymi aż do dworca Zachodniego, trasą W-Z, liną kolejową Średnią i Obwodową, na Żoliborzu wreszcie nowymi połączeniami i mostami - wielkim, drogowym na granicy Żoliborzu i Nowego Miasta, drogowym na wysokości Młocin, mostem u wylotu Rakowieckiej i następnym na południe w okolicach Siekierek. Pierwszy wybudowany zostanie most drogowy między Żoliborzem a Starym Miastem.

Kierunek północ - południe obok istniejącego już szlaku Puławska - Marszałkowska - Żoliborz otrzyma trasy komunikacyjne przez przedłużoną Aleję Niepodległości i Chałubińskiego oraz, przebudowaną ulicę żelazną.

Po tych drogach posuwać się będzie 550 wozów tramwajowych, 150 trolejbusów i 300 autobusów miejskich. Zmniejszy to ilość pasażerów przypadających na jeden wóz z 1700 w chwili obecnej do 1000.

Te szlaki komunikacyjne łączyć będą, dzielnice mieszkalne, administracyjne, handlowe i przemysłowe, w nowym, odmiennym niż dotychczas układzie.

WARSZAWSKI PRZEMYSŁ

W odbudowie i budowie warszawskiego przemysłu najgłośniejsza jest fabryka; samochodów.

Prócz tego istnieć będzie w Warszawie szereg poważnych zakładów najróżniejszych gałęzi przemysłu, jak przemysł elektryczny, metalowy, radiofoniczny, precyzyjny, poligraficzny, chemiczny, farmaceutyczny, przetwórczy, konfekcyjny, a nawet instrumentów muzycznych.

Prócz tego stworzona będzie w Warszawie duża odlewnia żelaza.

Te nowe i odbudowane zakłady rozmieszczone zostaną planowo w dzielnicach Wola, żerań, Kamionek, Grochów i Okęcie. Dla pomieszczenia ich wybudować trzeba będzie 5.600.000 m sześciennych budynków fabrycznych, które dadzą zatrudnienie poważnej liczbie 200.000 robotników i pracowników umysłowych.

LUDNOŚĆ I JEJ MIESZKANIA

Pierwszym ośrodkiem budownictwa mieszkaniowego, realizowanym według nowych wytycznych, a wznoszonym przez ZÓR jest osiedle MŁYNÓW powstające po obu stronach ulicy Górczewskiej i Leszna, między Płocką, Wolską i Okopową. Połączy się ono w przyszłości z osiedlem na Kole w jedną dużą dzielnicę mieszkaniową Woli, a granice jego zbiegną się z trasą W-Z wzdłuż dzisiejszej ulicy Wolskiej. Młynów przeznaczony jest na 10 tys. mieszkańców, a ukończenie jego przewidziane jest około końca bieżącego roku.

Z dalszych prac ZOR-u wymienić należy kolonię MIRÓW ciągnącą się od dzisiejszych Hal Mirowskich do Leszna między Solną na zachodzie, a Orlą na wschodzie. OSIEDLE NOWOMIEJSKIE przy ulicy Zakroczymskiej między ulicami Marszałkowską, Franciszkańską, Zakroczymską i Konwiktorską i OSIEDLE MURANÓW, na terenach dawnego Getta.

ZOR prowadzić będzie również budowę OSIEDLA PRASKIEGO między ulicami Jagiellońską, Targową, Ratuszową oraz Cyryla i Metodego. Mieszkać tu będzie 10.000 pracowników fabryki samochodów na żeraniu.

Dalsze prace budowlane prowadzone są przez Warsz. Spółdz. Mieszk. na Mokotowie, Kole oraz Żoliborzu.

W ramach planu 6-letniego prócz zakończenia wymienionych poprzednio prac wzniesione zostaną osiedla mieszkaniowe: przy ulicy Marszałkowskiej i Nowotki, na Woli, na Zachodnim Żoliborzu, na polach Bielańskich, Ochocie, Grochowie, we Włochach i Ursusie.

Osobno należy wymienić rekonstrukcję starego miasta, gdzie stare zabytkowe budowle z historycznymi elewacjami dzięki nowoczesnym wyposażeniom wnętrz stworzą dogodne i higieniczne warunki mieszkaniowe.

NOWA STOLICA

Niezależnie od prac budowlanych przeznaczonych bezpośrednio na mieszkania, o których była mowa przed chwilą, i niezależnie od budowy szkół, przedszkoli, szpitali, ośrodków zdrowia oraz kin itp., WARSZAWA JAKO STOLICA PAŃSTWA posiadać musi odpowiednie gmachy dla pomieszczenia ministerstw, urzędów, ośrodków nauki itd.

Spośród większych inwestycji wymienić tu należy dalszą rozbudowę dzielnicy ministerstw, rozpoczynającą się na Placu 3 Krzyży nowym budynkiem Państw. Kom. Plan. Gospodarczego i ciągnącym się na zachód aż do wznoszonego wieżowca Ministerstwa Komunikacji przy ulicy Chałubińskiego.

Prace na tym terenie są dla każdego widoczne. Ich nasilenie łatwo odczuć na własnej skórze, gdyż przejście wieloma ulicami dawnego śródmieścia Warszawy staje się w sezonie budowlanym coraz trudniejsze.

Prócz tego budowane są gmachy dla zarządu miejskiego. Ratusz na Placu Teatralnym i zabudowa dawnych terenów Banku Polskiego, poczta na placu Napoleona, Centralny Zakład Ubezpieczeń Społecznych na tymże placu, Państwowa Centrala Handlowa w Alejach Jerozolimskich, domy na Marszałkowskiej i wiele, wiele innych.

Dla sentymentu warszawiaka warto jeszcze wymienić odbudowę teatru Wielkiego i Filharmonii Warszawskiej, troskliwe rekonstrukcje na Krakowskim Przedmieściu i Bednarskiej, zakończenie odbudowy pałacu Staszica, rekonstrukcje pomników i zabytków. Nowy kształt starej Warszawy coraz wyraźniej wyłania się z gruzów.

W KRAINIE WYOBRAŹNI

Przytoczone w tym krótkim i z konieczności niekompletnym omówieniu liczby, fakty i konkrety dają jedynie fragmentaryczny obraz Warszawy przyszłości. Postarajmy się przez chwilę połączyć je w całość i wyobrazić sobie

obraz miasta widziany z góry lub gdzieś z daleka, skąd można objąć cały jego kształt i całe jego piękno... Popatrzmy...

Na lewym i prawym brzegu Wisły, wzdłuż Skarpy Wiślanej, wyłania się zrąb historyczny starej stolicy, nad którą dominuje kolumna króla Zygmunta i Warszawska Katedra. Dalej w zieleni wznoszą się potężne kompleksy nowoczesnych gmachów, wśród nich w określonych punktach przecinają niebo kominy fabryczne, wreszcie krańce miasta obrzeżone pasami lasów. W schludnych domkach mieszkają ludzie. Bez trudu posuwają się z jednego krańca stolicy na drugi, pracują w biurach, szkołach, fabrykach... Stolica, która miała według hitlerowskich planów przestać istnieć - żyje...

A w tej chwili?... W tej chwili i na okres najbliższych lat symbolem Warszawy jest dźwig, rusztowanie i wysoka wieża budowlana. Popatrzmy... tych wież jest coraz więcej...