Wierzę
Drukuj

Pierwszym symbolem wiary chrześcijańskiej jest tzw. Skład Apostolski. Wbrew nazwie nie "złożyli" go Apostołowie. Powstał najprawdopodobniej na przełomie II/III w. Pierwotnie była to tzw. wersja R (Credo romana), w odróżnieniu do inspirowanej przez Wschód wersji T (Textus receptus), która powstała w VI w. i znamy ją z pacierza. Po raz pierwszy wersję R napotykamy w dziele Hipolita pt. Tradycja apostolska (pocz. III w.).

Kolejnym sformułowaniem chrześcijańskiego Credo był Symbol nicejski ułożony na Soborze w Nicei (325 r.). Jednak nie wyjaśnia ono istoty i roli Ducha Świętego, gdyż stwierdza tylko:

Tych, którzy mówią: "był kiedyś czas, kiedy go nie było" lub "zanim się narodził, nie był", lub "stał się z niczego", lub pochodzi z innej hipostazy, lub z innej substancji niż Ojciec, lub że Syn Boży jest zmienny i przeobrażalny, tych wszystkich powszechny i apostolski Kościół wyłącza.

Symbol konstantynopolski (zwany nicejsko-konstantynopolitańskim) powstał ok. 50 lat później i został zatwierdzony przez Sobór w Konstantynopolu w 381 r. Obecnie wyznanie wiary nicejsko-konstantynopolitańskie jest odmawiane w liturgii Eucharystii w niedziele i uroczystości, zarówno w Kościele katolickim jak i prawosławnym. Autorytet Symbolu przyjmują również anglikanie, starokatolicy, ewangelicy augsburscy oraz kilka innych denominacji protestanckich. W Kościele rzymskokatolickim oraz w niektórych wyznaniach starokatolickich i protestanckich tekst Symbolu uzupełniony jest o sformułowanie przejęte z Symbolu nicejskiego ("Bóg z Boga") oraz o średniowieczny dodatek Filioque ("i Syna"). Ta ostatnia glosa jest krytykowana i nie przyjmowana przez prawosławnych. Spośród wszystkich Kościołów chrześcijańskich tylko prawosławie przyjmuje bez żadnych dodatków oryginalny tekst Credo zatwierdzony przez Sobór w Konstantynopolu.

Nie wiadomo, kto był autorem Symbolu nicejsko-konstantynopolitańskiego. Pojawia się on po raz pierwszy w dokumentach pisanych w 374 r., w dziele Ancoratus, którego autorem jest Epifaniusz, biskup Salaminy na Cyprze. Ten tekst zatwierdzono na Soborze w Konstantynopolu w 381 r.

Na Soborze Chalcedońskim (451 r.) tekst tego symbolu odczytano jako "wyznanie wiary Soboru Konstantynopolskiego". Nazwa łącząca oba symbole w Symbol nicejsko-konstantynopolitański powstała dużo później, dopiero w XVII w.

W Symbolu konstantynopolskim została rozwinięta prawda o Duchu Świętym jako o "Panu i Ożywicielu". Uznano dogmatycznie Boską naturę Trzeciej Osoby Trójcy Świętej oraz Jej zbawcze oddziaływanie na chrześcijan. Orzeczenie to wprowadzono do tekstu Credo jako ostateczne stwierdzenie błędności doktryn będących pochodną arianizmu, potępionego na Soborze w Nicei.

Symbol konstantynopolski stwierdzał wyraźnie, że Duch Święty nie jest stworzeniem, lecz że "pochodzi od Ojca", czyli że jest z Nim współistotny, podobnie jak Syn - a zatem "z Ojcem i z Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę".

W VI w. Symbol został przyjęty na Wschodzie jako wyznanie chrzcielne, wypierając Symbol nicejski. Rozpowszechnienie Symbolu konstantynopolskiego stało się jeszcze większe, gdy zaczęto go uroczyście intonować w Eucharystii. Jako pierwszy do liturgii eucharystycznej wprowadził go w latach 471-488 patriarcha Antiochii Piotr Folusznik, należący do nurtu monofizyckiego (nie uznającego dwóch natur Chrystusa). Sto lat później (580 r.) Symbol wprowadzono do liturgii w Konstantynopolu. Pod koniec VI w. ten liturgiczny zwyczaj przejął - poczynając od Hiszpanii - cały chrześcijański Zachód.

Dzieje wyznania wiary, jego początki i rozwój nie oznaczają bynajmniej, że chrześcijanie byli w jakimś czasie pozbawieni konfesyjnej pewności. Podstawy chrześcijańskiego Symbolu wiary znajdują się - niczym ukryte w ziemi skarby - nie gdzie indziej jak w Ewangelii; teologia wydobywa je tylko "na powierzchnię" rozumu i tłumaczy.

Refleksja na temat kolejnych artykułów wiary Symbolu konstantynopolskiego pomoże zdać sobie sprawę z tego, ile jest wiary w wierze, a ile błędów i zabobonu.

O. dr Ignacy Kosmana OFMConv, RN 1/2011, s. 17


Brak komentarzy. Może czas dodać swój?
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.
Oceny
Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą oceniać zawartość strony
Zaloguj się , żeby móc zagłosować.

Brak ocen. Może czas dodać swoją?