W ostatnim wieku, po kampanii racjonalistów przeciw Pismu Św[iętemu], przyszła opatrznościowo na czas autentyczna wiedza biblijna, która, uzbroiwszy się w szkła i łopaty, ukazała cały skarb nowej, nieoczekiwanej dokumentacji, potwierdzającej wiarogodność ksiąg świętych. Najwięcej usług oddała Biblii archeologia, nauka zajmująca się badaniem dziejów kultury ludzkiej na podstawie zabytków. Jakże usprawiedliwiony jest hymn do motyki, wygrzebującej ukryte bogactwa, jaki wyśpiewał poeta W. Holmes: "Ufam motyce: ona wykarmiła pokolenia ludzkie, dostarczające im wody i węgla, żelaza i złota; teraz dostarcza prawdy - historycznej, której złoża dopiero dziś się odkrywają".
EWANGELIE - KSIĘGAMI HISTORYCZNYMI
Uczeni odnajdują coraz to dawniejsze odpisy Ewangelii, zbliżając nas do oryginału, który może leży gdzieś jeszcze w piaskach pustynnych. Zresztą tekst pierwotny Ewangelii można przywrócić niemal z matematyczną dokładnością, gdy się ma już ponad 4.000 rękopisów, w tym niektóre b. dawne, nawet z II wieku. żadna inna księga starożytna nie ma tylu i tak dawnych odpisów. Manuskrypty większości autorów klasycznych, np. Platona, Cezara, Tacyta, pochodzą dopiero z średniowiecza - od oryginałów dzieli je często tysiąc lat - i zachowane są w skąpej liczbie.
Do najsłynniejszych rękopisów Ewangelii należą kodeksy - księgi pisane na pergaminie - z IV wieku i papirusy z III i II wieku. Prawie wiek temu K. Tischendorf odkrył Kodeks Synaicki z IV w., a niedawno archeologowie Lewis i Gibson znaleźli, również na Synaju, manuskrypt Freer i Kodeks Syryjski, jeszcze wcześniejsze. Z nietrwałych papirusów zachowały się fragmenty głośnego zbioru z Oxyrchynchus (z III w.). rozchwytane przez główne biblioteki świata, i słynne papirusy Chester Beatty (też z III w.), opublikowane w 1933 r. Ewangelia św. Jana została ostatnio potwierdzona przez papirus Egertona, zależny od niej bezpośrednio, i papirus Rylands, pochodzący najprawdopodobniej z pierwszych dziesiątków II wieku, a zawierający jej urywki (18, 18-19, 31-33 i 37-38). Uczony E. Florit zastosowuje znajdujące się tam słowa Chrystusa: "Jam się na to narodził, i na to przyszedłem na świat, abym świadectwo dał prawdzie" - do odnalezionego papirusu, który zjawia się niespodzianie po 18 wiekach, aby dać świadectwo prawdzie czwartej Ewangelii.
Bezcenne jest - odnośnie autentyczności Ewangelii - znalezienie w 1906 r. w Oxyrchynchus rękopisu "Powiedzeń Jezusa" (Logia), który pochodzi przypuszczalnie ze 140 r. Niektórzy uczeni sądzą, że zostały one spisane za życia ziemskiego Pana Jezusa i że korzystał z nich św. Łukasz. Świat naukowy zdumiał się również, gdy Zahn w 1881 r. a ks. Ciasca w 1888 r. opublikowali "najstarszy żywot Chrystusa", tzw. "Diatessaron" czyli "Harmonię 4 Ewangelii", sporządzoną przez Tacjana (110-172 r.). Dzieło to świadczy o tym, że już w połowie II wieku uznawano kanon Czterech Ewangelii.
STARY TESTAMENT W ŚWIETLE WYKOPALISK
Wiarogodność ksiąg Starego Testamentu potwierdzają nam wykopaliska w Palestynie, szczególnie w Gezer, w Megiddo, nad Morzem Martwym i w Jerozolimie, oraz w krajach ościennych: w Egipcie, Syrii i Mezopotamii.
W klasztorze na Synaju znaleziono najstarsze rękopisy Biblii - greckie i hebrajskie. W Lakish odkryto ostraki - tabliczki z wypalonej gliny - z VI wieku przed Chrystusem, zawierające tekst prorocki. Sensację wywołało swego czasu odszukanie w Kairze rękopisu hebrajskiego Księgi Ekklezjastyka. Dziś za największe odkrycie biblijne uważa się znalezienie w 1947 i 1949 r. w grocie nad Morzem Martwym kilkuset fragmentów różnych rękopisów biblijnych, w tym kompletne zwoje proroctw Izajasza i Daniela. Znajdowały się one w glinianych stągwiach, pochodzących z epoki hellenistycznej. Bibliści zbadali już, że rękopisy te są autentyczne i w większości wcześniejsze od ery chrześcijańskiej. Zwój proroctw Izajasza pochodzi przypuszczalnie z 2 stulecia przed Chrystusem, inne z I wieku.
Wiele światła na Stary Testament rzucają tabliczki sumeryjskie, babilońskie i asyryjskie. Mówią one, na swój sposób, o powstaniu świata, o potopie, o skargach cierpiącego sprawiedliwego. Niektóre świątynie sumeryjskie dały bliższe wyjaśnienie o wieży Babel. Cenne są wykopaliska na wyspie nilowej Elefantynie. Odkrycia w Biblios (napis Ahirama z XII wieku przed Chr.) a zwłaszcza głośne wykopaliska w Ras Szamra - dawnym Ugarit (Syria) - prowadzone od 1929 r., stwierdzają m. in., że pismo alfabetyczne istniało już w XIV w. przed Chr., i w ten sposób obalają teorie, które chcą odmówić Mojżeszowi autorstwa pierwszych ksiąg świętych.
Te niekończące się dokumenty, zaczerpnięte z hieroglifów i papirusów, z chropowanych cegiełek i gładkich marmurów, zwycięsko usprawiedliwiają naszą bezwzględną pewność w wiarogodność Pisma św. Głosem historii wyśpiewają hymn na cześć naszej wspaniałej Wiary.
