Tu Rex gloriae, Christe![1]
Uroczystość Chrystusa Króla została wprowadzona w Kościele niedawno, bo w roku jubileuszowym 1925, przez niewygasłej pamięci Papieża Piusa XI, encykliką "Quas primas".
Pojęcie Chrystusa oczekiwanego Mesjasza, jako Króla, spotykamy często na kartach Starego Testamentu, zwłaszcza w psalmach i pismach proroków. W Psałterzu Dawidowym jest cała grupa pieśni zwanych "Psalmami Królewskimi"; opiewają one bowiem w słowach natchnionych, pełnych majestatycznej poezji, mesjańskie królestwo Chrystusa. Są to psalmy 71 [268]("Boże, daj sąd Twój królowi") oraz psalmy 92, 96 i 93, zaczynające się wszystkie trzy od słów: "Dominus regnavit" - "Pan króluje".
Z proroków najczęściej mówi o Królu - Mesjaszu prorok Daniel, toteż spotykamy go kilkakrotnie w liturgii dzisiejszej uroczystości, w towarzystwie Izajasza (9,7) Jeremiasza (23,5) i Zachariasza (9,9.)
Nowy Testament również obfituje w "królewskie" teksty; najpiękniejsze znajdują się pod piórem św. Jana, tak w jego Ewangelii jak i w księdze Objawienia czyli Apokalipsie; odnajdziemy je poniżej.
Dogmat królewskiej władzy Chrystusa znano i uznawano od początku chrześcijaństwa; każdy katechizm mówi nam o potrójnym urzędzie Pana Jezusa: królewskim, kapłańskim i prorockim czyli nauczycielskim.
Liturgia uwypukla tę myśl przewodnią święta pięknym i nader trafnym doborze ustępów z Pisma Św[iętego] obu Testamentów, odnoszących się do królewskości Pana Naszego. Liturgia bowiem łączy się" zawsze z dogmatem i na dogmacie się opiera.
Uroczystość Chrystusa Króla obchodzimy wspaniałym oficjum brewiarzowym i Mszą, których tak tekst jak i melodia są arcydziełem sztuki liturgicznej. Chcielibyśmy móc dać czytelnikowi pojęcie o wzniosłości tekstów, którym odpowiednia muzyka dodaje wymowę nie dającą się, niestety, odtworzyć na papiarze To trzeba usłyszeć, a raczej samemu wyśpiewać w gregoriańskim chórze!
Inwitatorium, czyli pobudka otwierająca nocne nabożeństwo Jutrzni woła: "Jesum Christum, Regem regum - venite adoremus: Pójdźcie uczcijmy pokłonem Jezusa Chrystusa, Króla królów!"
Potem następują psalmy królewskie wyżej wymienione oraz inne, w których też jest mowa o królewskości Mesjasza (np. II, VIII, XXIII itp.), przeplatane stosownymi antyfonami; Lekcja I-go Nokturnu wzięte są z listu św. Pawła do Kolossan; II-go 7. encykliki "Quas primas"; III-go - z homilii św. Augustyna na Ewangelię dzisiejszej Mszy. Wspaniały, iście królewski hymn "Te saeculorum principem" (Ciebie, króla wieków) ciągnie się przez Jutrznię, Laudes i Nieszpory.
Msza św. zaczyna się od Introitu wziętego z Objawienia św. Jana: "Godzien jest Baranek, który jest zabity, wziąć moc, i bóstwo, i mądrość, i siłę i cześć. Jemu chwała i panowanie m wieki wieków". Potem początek psalmu królewskiego 71: "Boże, daj sąd Twój królowi, a sprawiedliwość Twoją synowi królewskiemu".
Baranek zabity a wiecznie żywy jest symbolem Chrystusa Pana, który przez ofiarę krzyżową urzeczywistnił w całej pełni swe królowanie nad światem widzialnym i niewidzialnym, nie tylko jako Stwórca, lecz i jako Odkupiciel. Króluje zaś nie przez samą potęgę, ale i siłą swej miłości.
Syn królewski - to Salomon, do którego się Dawid zwraca[2] ponieważ zaś jest mesjanicznym, psalm ten znalazł swe pełne urzeczywistnienie w Chrystusie Panu, który jest Synem królewskim i sam Królem, - potomkiem Dawida i Synem Dziewicy wedle ciała, a wedle Bóstwa Synem Króla wieków, Ojca niebieskiego - Słowem.
Na lekcję wybrał Kościół ustęp z listu św. Pawła do Kolosan: (1,12-20), z części jego dogmatycznej:
"Bracia, dzięki składamy Bogu Ojcu, który nas godnymi uczynił działu dziedzictwa Świętych w światłości; który nas wyrwał z mocy ciemności i przeniósł w królestwo Syna umiłowania swego, w którym mamy odkupienie przez krew Jego, odpuszczenie grzechów. Który jest obrazem Boga niewidzialnego, pierworodnym wszego stworzenia. Albowiem w Nim wszystkie rzeczy są stworzone na niebie i na ziemi, widzialne i niewidzialne, czy to Trony, czy to Państwa, czy Księstwa czy Zwierzchności[3] wszystko przeceń i w Nim jest stworzone. A On jest przed wszystkimi i wszystko w Nim stoi I On jest Głową ciała Kościoła, początkiem, pierworodnym z umarłych, aby On był między wszystkimi pierwszeństwo mając. Bo w Nim upodobało się (Ojcu), aby wszystka zupełność mieszkała, aby przezeń pojednało się wszystko uspokoiwszy przez krew Krzyża Jego, bądź co na ziemi, bądź co w niebiesiech jest".
[269]Tekst ten jest niełatwy do zrozumienia. Myślą przewodnią jego jest stosunek Chrystusa Pana do wszechstworzenia. Chrystus jest wszystkim a wszystko przez Niego, dla Niego i w Nim. On jest Panem wszechświata, On jest głową Kościoła, Twórcą, Zachowawcą i Odnowicielem wszystkiego; On jest Obrazem Boga niewidzialnego, Pierworodnym wszego stworzenia. Ostatni ten tytuł jest mesjaniczny, i nieraz nadawany przez Pismo Św[ięte] przyszłemu Zbawicielowi. Chrystus jest racją wszelkiego bytu i wszelkiej twórczości; On jako Słowo Boże stworzył tak świat duchowy, jak i materialny; wszystko Mu jest poddane, nawet hierarchie anielskie. Jest też Pan nasz Jezus Chrystus jako Bóg-Człowiek łącznikiem i pośrednikiem między Bogiem a ludzkością, sprawcą odkupienia i pojednania ziemi z niebem. Wreszcie, tak jak jest początkiem stworzenia, jest też jego kresem, "On pierwszy i ostateczny, alfa i omega" (Ap 1,8). Skoro wszystko od Niego pochodzi, wszystko też do Niego powróci, jako do najwyższego i ostatecznego celu
Graduał przypomina nam przepowiednie proroków dotyczące królowania Mesjasza: "I będzie panował od morza do morza i od rzeki aż do krańców okręgu ziemi. I będą Mu się kłaniać (adorabunt) wszyscy królowie ziemscy, wszystkie narody będą Mu służyć (Ps 71).
Alleluja, Alleluja. "Władza Jego władza wieczna, która Mu odjęta nie będzie" (Dn 7,14), Alleluja.
Słowa te Dawidowe i Danielowe nie potrzebują komentarza; każdy widzi, że ziściły się w pełni w królestwie Chrystusa. Lecz Pius XI w swej encyklice dodaje, że choć królestwo to obejmuje głównie rzeczy duchowe, należy jednak uznać panowanie Chrystusa i nad rzeczami doczesnymi, po wieczne czasy. Zaznaczył to Archanioł Gabriel przy Zwiastowaniu: "Królestwu Jego nie będzie końca" (Łk 1,33); zapowiedział św. Jan Ewangelista w swym Objawieniu (9,15): "I przeszło królestwo świata tego do Pana naszego i Chrystusa Jego, i będzie królował na wieki wieków Amen". Wyznajemy to w Credo Mszy św.: "A królestwu Jego nie będzie końca".
Ewangelia wzięta z rozdziału 18 św. Jana nigdy dotąd nie występowała w Mszale - chyba wśród Pasji według tegoż Ewangelisty, czytanej w Wielki Piątek.
Chrystus stoi przed sądem Piłata, oskarżony fałszywie o zbrodnię stanu. Rzymski starosta zapytuję podsądnego: "Tyś jest król żydowski?" i otrzymuje odpowiedź twierdzącą: "Tyś powiedział, że ja jestem królem... lecz królestwo moje nie jest z tego świata". Tymi słowy zbija Chrystus Pan fałszywe, czysto materialne pojęcie królestwa mesjańskiego, rozpowszechnione podówczas w Palestynie, łączące się z myśl o szczęściu ziemskim i chwałą tego świata oraz odzyskaniem niepodległości przez przywrócenie i rozszerzenie królestwa Dawidowego.
W antyfonie na Ofertorium odzywa się znów Dawid (Ps 2): "Żądaj ode mnie, - mówi Bóg Ojciec do Syna Swego - a dam Ci narody w dziedzictwo Twoje, a w posiadłość Twoją - krańce ziemi".
Sekreta przypomina, że Męka Chrystusowa, której owoce stają się naszym udziałem we Mszy św., ma moc jednoczenia dusz i zlania ich w jedno jedyne królestwo Chrystusowe.
Wspaniałą jest nowa Prefacja o Chrystusie Królu. Myśl jej przewodnia zaczerpnięta jest ze św. Pawła: Chrystus, Arcykapłan i Król, zwraca Ojcu zdobyte Męką i śmiercią Swą na krzyżu królestwo wszechstworzenia: "Królestwo wieczne i powszechne, Królestwo prawdy i życia, Królestwo świętości i łaski, miłości i pokoju", - wydarte Bogu przez grzech. Prosi więc Kościół, by to panowanie Chrystusa Króla objawiło się w całej mocy i zajaśniało w całym blasku ostatecznego triumfu nad grzechem.
Na Komunię przytacza Kościół słowa Psalmu 28: "Zasiądzie jako Król na wieki; Pan błogosławić będzie ludowi swemu w pokoju". - Psalmista Pański zaznacza tu rodzaj Chrystusowego królowania. Mesjasz opiewany był przez Proroków jako "Książę pokoju" (Iz 9,6), a królestwo Jego jako "królestwo prawdy i sprawiedliwości".
[1] Tyś Królem chwały Chryste! (Hymn "Te Deum")
[2] Tytuł Psalmu: "In Salomonem".
[3] Nazwy chórów anielskich.
[4] Podług wykładu egzegetycznego ks. prof. Wilhelma Michalskiego.
