Wspomnienia październikowe

Było to w roku 1917 r. Jesienne słońce wcześnie dobiegło do horyzontu, a Rzym pogrążał się coraz bardziej w okalających ciemnościach, broniąc się przed nimi setkami i tysiącami zaświecanych lamp.

W Kolegjum międzynarodowem OO. Franciszkanów, do jednej z cel prawie chyłkiem wsuwają się młodzi zakonnicy. Wszedł siódmy - już wszyscy. Klucz w drzwiach przekręcono, a gromadka otoczyła podłużny stół, u którego szczytu na podwyższeniu widniała piękna figurka Niepokalanej pomiędzy dwoma gorejącemi świecami. Po modlitwie wstępnej przeczytano list O. Aleksandra Bazile, spowiednika Ojca Św., w którym tenże oświadcza, że sprawę Milicji Niepokalanej przedstawi. Namiestnikowi Chrystusowemu. Potem projekt "programu": cel, środki, warunki. Nad każdym z tych punktów dyskusja, wreszcie rezolucja przez głosowanie. Długo tak radzą, a na twarzach wszystkich odbija się spokój, ufność i miłość gotowa do ofiar dla zbawienia dusz przez Niepokalaną, a zarazem troska o dobre postawienie sprawy. Trzech z nich to młodzi księża: jeden rumun, drugi włoch, a trzeci urodzony wprawdzie i wychowany w rumuńskim mieście Gałaczu, ale z ojca polaka, a matki rusinki - to O. Antoni Marja Głowiński.

Inni są klerykami jeszcze, mniej lub więcej" zbliżeni do uroczystego dnia kapłańskich święceń. I właśnie w celi jednego z nich odbywało się, za pozwoleniem przełożonych, to pierwsze posiedzenie Milicji. Kleryk ten - to Antoni M-a Mansi. Urodzony w Londynie, ale z włoskich rodziców, zdolny poeta, muzyk, dobrze władał językiem nietylko ojczystym, ale i angielskim, francuskim i klasyczną łaciną. Przedewszystkiem zaś był wzorowym zakonnikiem.

Działo się to dnia 16 października.

* * *

Minął rok. Byłem wówczas na wakacjach w górach Umrji u biskupa z Amelji. O. Antoni Głowiński jeszcze przygotowywał się do ostatnich egzaminów dla doktoratu z teologji. Gdy je pozdawał, wysłano go do ojczyzny Św. O. Franciszka, Assyżu na wytchnienie, przed ostatecznym powrotem do Rumunji. Po drodze wstąpił do Amelji. Był tam krótko, ale nie zapomnę tej prostoty, tej czystości i piękności duszy, która widniała mu na obljczu.

Za miesiąc - wiadomość: "O. Antoni odwiedzając jeńców rumunów (z Transylwanji) zaraził się hiszpanką; w wysokiej już gorączce położył się, gorzej mu i już obecnie otrzyma! Ostatnie Sakramenty". Wkrótce potem boleśniejsza jeszcze wieść... "umarł".

...Ale śmiercią świątobliwego. Nie tylko, na tej ziemi dłużej pozostać nie pragnął, lecz nawet, gdy w ostatnich swoich dniach po Komunji Św. zasnął, a następnie się obudził, rzekł: "O jak mi przykro, żem się jeszcze zbudził na tej ziemi," "Czemu?" go zapytano. Bo miałem nadzieję, że zbudzę się w niebie.

I nie bezpodstawną była ta nadzieja, boć w rodzinnym jeszcze mieście nazywano go powszechnie "świętym młodzieńcem". Rodzona jego siostra, a obecnie zakonnica u Sióstr "Naszej Pani ze Syjonu", tak o nim pisze: "Nie zapomnę nigdy tego chodzenia do kościoła na Mszę Św. o 7.30 podczas szkolnych wakacji. Przez drogę ścisłe milczenie, bo pierwsze słowo miało być dla dobrego Boga. Po Mszy św. i dziękczynieniu (a do Komunji Św. chodził o ile tylko mógł codziennie) wracaliśmy mama, brat i ja, rozmawiając o świętych myślach, które nam się nasunęły w kościele. Ojciec później był pozyskany, lecz z początku zabraniał nam czytać "żywotów Świętych", by czasem mój brat nie wstąpił do klasztoru," A dalej pisze: "Idąc do liceum, mój drogi brat odmawiał różaniec. Ile modlitw, aktów strzelistych, duchownych Komunji i umartwień co dzień dokonywał mogłam sobie wyobrażać z tego, jak mnie czynić polecał".

Przepowiedział też kiedy umrze. Gdy go spytano zkąd o tem wie, odrzekł: "Anioł Stróż mi powiedział". I rzeczywiście wtedy umarł, a było to w roku 1918 około godz. 9 wieczór dnia 18 października.

* * *

Hiszpanka szalała coraz bardziej. Wróciłem do Rzymu. Na wstępie do Kolegjum dowiaduje się, że kleryk Antoni M-a Mansi ciężko na hiszpankę zapadł. Mimo ogólnego zakazu uczęszczania do chorych z obawy zarażenia się, otrzymałem pozwolenie, by go odwiedzać.

Lekarz nadziei już nie robił, śmierć szybkim krokiem się zbliżała. Rektor Kolegjum O. Stefan Ignndi, nie zważając na zaraźliwość choroby, przebywał u łoża chorego. Br. Antoni zaś wykorzystywał fę okoliczność, by tem więcej zebrać aktów posłuszeństwa. i tak, między innymi prosił o pozwolenie, by mógł zaśpiewać pieśń do Matki Najświętszej, a otrzymawszy je, mimo osłabienia, począł śpiewać cudną pieśń po włosku: "Jesteś czystą, jesteś dobrą, jesteś piękną o Marjo; każda dusza wie, że słodszej matki niema na świecie". - Przeglądając potem jego pisma, znaleźliśmy wiersz, który on ułożył ku czci Bł. Bonawentury z Potencji, franciszkanina; w nim zaś zwrotkę: "Niech nam będzie danem umierając ze "śpiewem: "Zdrowaś Maryjo, wzlecieć z Tobą do nieba". I - danem mu było.

W niczem nie wyróżniał się od innych, tylko tem że ściśle zachowywał wszelkie przepisy i wszystko, chociaż zwyczajne, czynił dobrze. Jaką zaś była w głębi jego dusza niech nam odsłoni choćby następująca notatka pod datą 27 września 1915 roku.

Powoływano wówczas do wojska, a rząd pod wpływem masoństwa gwałcąc elementarne pojęcia o zadaniu osób Bogu poświęconych brał i kleryków pod karabin. Tak więc przed wyjazdem do rodziców na pożegnanie i do przeglądu wojskowego pisze on w zeszyciku, który znaleźliśmy po jego śmierci: "I oto, o Jezu, w Twoich zamiarach dojrzała godzina i dla mnie...Mam jechać... Z pewnością Ty to chcesz, albo przynajmniej dozwalasz... Jest także zgodnem z życzeniem Twego ojcowskiego Serca bym, w tej niepewnej dla mnie godzinie, pojechał wyrazić moim rodzicom wdzięczność i miłość. Dobrze. Ale... co się stanie ze mną? Cóż pocznę ja, o Jezu, rozbita łódeczka w pełnym zasadzek morzu zajęć światowych? - Ach, o dobry Ojcze, o Przyjacielu wierny, oto pierwsza rzecz o którą Cię proszę. Jeśli mam znieść tę próbę, niech nie padnę pod nią, lecz sercem wzlatuję zawsze do Ciebie, Miłośniku Boży, Oblubieńcze duszy mojej. Wyrzekłem się świata; niech on więc, o Jezu, mnie nie skala, niech nie stanie się nigdy panem mego serca, moich uczuć, moich myśli, mojej woli: - Powrócę ja, o Panie, by śpiewać z tyloma ukochanemi współbraćmi Twoją chwałę u Twych ołtarzy? Podejmę znowu prędko słodkie zajęcie nauki; środek najświętszy i konieczny, by zostać Twoim gorliwym kapłanem? Powrócę ja, i będę zapisywał na tym papierze pociechy mej duszy, moje postępy duchowne, moje upadki?... Nie wiem. To tylko Ci mówię: Tyś tak chciał, a ja idę pełnić Twoją najświętszą wolę. I oświadczani, że Wolę tą pragnę zawsze wypełniać. Być może, o Panie, i nie wątpię o tem, że moja natura będzie się zrzymać, buntować a nawet odmawiać posłuszeństwa, lecz Ty spoglądaj na moją stałą intencję; słabego, wzmocnij; chwiejącemu przybądź z pomocą i wesprzyj, upadłemu, przebacz i podźwignij. - Co zaś do przyczyny która mnie odrywa od skromnej celki, nie wiem, o Panie, co powiedzieć, co wybrać, o co prosić; czy o uwolnienie od tego ciężaru (a mam niezachwianą ufność, że uczynić to możesz), czy iść wprost na jego spotkanie. Lepiej więc, zwócę się do Ciebie: Ty znasz mą naturę, moje zdolności; mą siłą, to trochę czem rozporządzam. Ach! błagam Cię, o dobry Ojcze, zajmij się sam tą sprawą i gdzie chcesz, tam mnie umieść. Mam być żołnierzem? To wtedy, w tych okropnych niebezpieczeństwach duszy, daj, bym i w tym stanie mógł spełnić piękną misję do której mnie powołałeś, bym niósł duszom ulgę przez uczynki miłosierdzia i dał im szczęście stając się przewodnikiem wielu, wielu dusz, by je wszystkie do Ciebie doprowadzić. Chcesz bym powrócił i oblókł niezadługo znowu drogi habit zakonny? O! niech przyjdzie ta godzina błogosławiona, a ja niech Ci będę za to wdzięczny życiem gorliwszem, bardziej jeszcze miłującem przepisy zakonne, posłuszeństwo i to drogie bratnie współżycie. - Jednem słowem o Jezu, oświadczam, że od tej chwili chcę wszystko przyjąć z Twoich najświętszych rąk, życie albo śmierć, radość albo smutek; oświadczam jeszcze, że chcę być zawsze Twoim najwierniejszym miłośnikiem, pomny na śluby zakonne, które mnie z Tobą słodko związały i synem najczulszym Twojej drogiej Matki, w której miłosierne ręce mam nadzieję wyzionąć mego ducha, aż mnie nie weźmiesz do siebie, bym Cię używał na wieki w niebie. Tak niech się stanie, o Jezu, - Niech żyje Jezus i niech żyje Marja".

I z pieśnią do Marji na ustach wyzionął w Jej ręce ducha w roku 1918 dnia 31 października.